Common Singular Pronouns
ang, 'yung (iyong) – yay hikon-mong, ya-rin hikon-moy ng, n'ung (niyong) – nin kon-moyo Sa – ha Nasa – Ison ha (near), Itaw ha (far)
Common Plural Pronouns
ang mgá, 'yung mgá (iyong mgá) – yay + first letter of plural word + aw (e.g. yay bawbabayi – ang mga babae; yay lawlalaki – ang mga lalaki) ng mgá, n'ung mgá (niyong mgá) – nin yay + first letter of plural word + aw (e.g. nin bawbabayi – ng mga babae, nin lawlalaki – ng mga lalaki) sa mgá – ha first letter of plural word + aw (e.g. habawbabayi – sa mga babae, halawlalaki – sa mga ki) Nasa mga – Iti, ison, itaw + pronoun.
Personal Singular Pronouns
Si – hi Ni – Ni Kay – Kun ni na kay – hikun
Personal Plural
Sina – Hila Nina – ni Kina – Kun li Nakina – Hikunla
Note: In a general conversation, “hi” is usually omitted or contracted from the pronoun. E.g. Hikunla tana hiya rin (sa kanila na lang iyan) is simply ‘kunla tana ‘ya-rin or even shorter as ‘kunlay na rin.
Example: The man arrived. Dumating ang lalaki: 1) Nakalato hiyay lalaki or nakalato ‘yay lalaki or ‘yay tawo . 2) Linu-mato hiyay lalaki; or 3) Lin’mato ‘yay lalaki or ‘yay tawo.
Yay (referring to object) Hiyay (singular person) Hikamon (plural second person) Hilay (plural third person)
Nakita ni Juan si Maria – Na-kit ni Juan hi Maria. "John saw Mary." Note that in Philippine languages, even the names of people require an article.
Plural Nominal Article
Pupunta sina Elena at Roberto sa bahay ni Miguel. Maku-ko hila Elena tan Roberto ha bali ni Miguel.
Pupunta – maku-ko Papunta – ma-mako Punta – mako Pumupunta – ampako Pupuntahan – ampaku-tawan
"Helen and Robert will go to Miguel's house."
Nasaan ang mga aklat? Ayti yay lawlibro?
Na kay Tatay ang mga susi. Hikun niTatay yay sawsusi or ‘Kunni Tatay yay sawsusi. "Father has the keys."
Malusog ang sanggol. Maganda yay lalaman nya-nin makating/makalog. "That baby is healthy."
__________________________________________________________________
Source: Wikipedia